"Wam kury szczać prowadzić, a nie politykę robić." Opis: 11 listopada 1918, po przyjeździe z Magdeburga do Warszawy do współpracowników z rządu Ignacego Daszyńskiego powołanego kilka dni wcześniej. Józef Piłsudski słynął z ciętego języka. „Wam kury szczać prowadzać, nie politykę robić” to tylko najsłynniejszy z jego bon motów. Tym razem jednak przesadził. Tekst, który wyszedł spod jego ręki mógł go na zawsze skompromitować w oczach podwładnych i towarzyszy broni. HaHard – Wam kury szczać prowadzać, a nie politykę robić! – piekli się. Lewicowy rząd Ignacego Daszyńskiego powstał w Lublinie przed jego powrotem z Magdeburga. - Wam kury szczać prowadzać, a nie politykę robić. Przeczytaj koniecznie: Jadwiga Jagoda Piłsudska oddała hołd swojemu ojcu - Panie Marszałku! Pan Marszałek mówi to o ludziach, którzy Józef Piłsudski przyszedł na świat 5 grudnia 1867 r., a więc pod znakiem Strzelca właśnie. W jego przypadku owa charakterystyka wydaje się pasować jak ulał. „Wam kury szczać Co powiedziałby dzisiaj Piłsudski do PiSowców? „Wam kury szczać prowadzać, a nie politykę robić”. 🤦‍♂️. 17 Feb 2023 20:37:57 uhZBJS. Magdalena Ogórek była gościem programu TVP Info. Mocno zgorszona ostatnim wystąpieniem Szymona Hołowni zostawiła swój komentarz na antenie. — To jest poziom takiego pajacowania, że ja nawet nie wiem, jak zacząć się śmiać — stwierdziła Magdalena Ogórek. — My to zrobimy. Jestem o tym przekonany. Wybaczcie, dzisiaj łzy cisną mi się do oczu, kiedy patrzę, co oni zrobili z kimś mi bliskim — mówił Szymon Hołownia na ostatnim udostępnionym wideo. W dalszej części swojej wypowiedzi nie zachwycił ani kulturą osobistą ani inteligencją. — Jak można tak sprostytuować rzeczy, które są dla mnie Polaka najświętsze? Jak można je przerobić na „pulpety gowinizmu„? Jak można przerobić je na ten ponury spektakl, który dzisiaj dzieje się w polskim Sejmie? Jak można? — pytał z przejęciem Hołownia. Po chwili dodał: — Wiecie, gdybym ja był dzisiaj prezydentem to nie siedziałbym na tej galerii. Niechby przyszła straż marszałkowska, ale ja bym na nich krzyczał. I wiecie co bym do nich krzyczał? To, co krzyczał swego czasu marszałek Piłsudski do rządu w 1918 roku: „Wam kury szczać, prowadzać, a nie politykę robić”. Ręce precz od mojej Polski i od tego, co jest moim dziedzictwem — kontynuował katolicki publicysta. Wypowiedź kandydata na prezydenta zbulwersowała i zniesmaczyła Magdalenę Ogórek. — To jest tragiczne — krótko skwitowała prezenterka telewizyjna i była kandydatka na prezydenta z ramienia SLD. — Ten człowiek naprawdę uwierzył, że może być kandydatem na prezydenta, zabrali mu połowę IQ, czyli Prokopa… To się kompletnie niczego nie trzyma. Co to są „pulpety gowinizmu„? — mówiła zszokowana Ogórek. — On się ma za intelektualistę ten człowiek? Od razu widać, ja szanuję wszystkich…wiesz, człowiek, który chce być kandydatem na prezydenta to wyższe wykształcenie powinien mieć — skwitowała dziennikarka. #Wtylewizji | #Hołownia: Wam kury szczać prowadzać, a nie politykę robić. Ręce precz od mojej Polski i od tego, co jest moim dziedzictwem.@ogorekmagda: To jest poziom takiego pajacowania, że nawet nie wiem, jak zacząć się śmiać. To jest tragiczne. — TOP TVP INFO (@TOPTVPINFO) April 7, 2020 źródło: (Visited 3 826 times, 1 visits today) Post Views: 3 278 Opublikowano: 2014-11-11 22:49:13+01:00 · aktualizacja: 2014-11-12 00:09:51+01:00 Dział: Historia Historia opublikowano: 2014-11-11 22:49:13+01:00 aktualizacja: 2014-11-12 00:09:51+01:00 fot. PAP/Radek Pietruszka Deszczowa niedziela 10 listopada 1918 r. O siódmej rano na Dworzec Wiedeński w Warszawie wjeżdża pociąg specjalny z Berlina. W drzwiach wagonu pojawia się wąsata, lekko przygarbiona postać. Oczekujących na peronie ogarnia poruszenie. Oto, po przeszło rocznej niewoli w magdeburskiej twierdzy, wraca do kraju Józef Piłsudski. Wódz, wokół którego od lat skupiały się nadzieje Polaków na odzyskanie wolności. Zawsze służyłem i służyć będę życiem swoim, krwią, ojczyźnie i ludowi polskiemu. Witam was krótko, gdyż jestem przeziębiony. Bolą mnie gardło i piersi — zwrócił się prostymi słowami do tłumu zgromadzonego przed balkonem pensjonatu przy ul. Moniuszki, gdzie się zatrzymał. Mówił zwyczajnie, jak do starych znajomych, którzy wiedzieli, że tylko osławiony komendant tajnej Polskiej Organizacji Wojskowej, twórca Legionów Polskich i dowódca I Brygady może poprowadzić kraj ku niepodległości. I tak się stało. Półtora wieku marzeń o wolnej Polsce czekało swego ziszczenia w obecnej chwili. Dzisiaj mamy wielkie święto narodu, święto radości po długiej ciężkiej nocy cierpień — radował się Piłsudski otwierając odrodzony Sejm jako Naczelnik Państwa. O takiej chwili śnił od dzieciństwa. Będąc brzdącem marzyłem o tym, że kiedyś wywrócę świat do góry nogami. A zacznę od powstania. Wszystkie marzenia moje koncentrowały się koło powstania i walki orężnej z moskalami — wspominał chłopięce lata spędzone w Zułowie pod Wilnem. „Ziuk”, jak nazywano małego Józefa, przyszedł na świat w patriotycznej rodzinie, która z trudem otrząsała się po klęsce Powstania Styczniowego. Wkrótce sam zaznał prześladowań. Po roku studiów medycznych na uniwerytecie w Charkowie został podejrzany o spisek na życie cara Aleksandra III. Młodego Piłsudskiego spotkało za to pięć lat zsyłki na Syberię. Stał się rewolucjonistą. Po powrocie z katorgi wstąpił do Polskiej Partii. Stworzył w niej konspiracyjne oddziały bojowe, które wsławiły się licznymi akcjami zbrojnymi. Piłsudski organizował zamachy nie tylko na carskich dygnitarzy. W 1908 roku przeprowadził brawurową akcję w Bezdanach pod Wilnem. Bojowcy PPS zdobyli wtedy ponad 200 tys. rubli napadając na wagon pocztowy rosyjskiego pociągu. Nad rewolucyjne zrywy zawsze przedkładał jednak walkę o niepodległość Polski. To był dla niego cel numer jeden. Jechałem czerwonym tramwajem socjalizmu aż do przystanku „Niepodległość”, ale tam wysiadłem. Wy możecie jechać do stacji końcowej, jeśli potraficie, lecz teraz przejdziemy na „pan” oznajmił w 1918 r. dawnym towarzyszom z PPS. W niepodległym kraju nie zaznał spokoju. Wkrótce po odzyskaniu niepodległości musiał stanąć do wojny z bolszewikami. Pokonując wrogie armie w genialnie rozegranej bitwie warszawskiej ocalił Europę przed komunistycznym najazdem. W 1922 r., po tragicznej śmierci prezydenta Gabriela Narutowicza, rozgoryczony waśniami politycznymi odsunął się od polityki. Zrezygnował ze wszystkich funkcji i przeprowadził do zacisznego Sulejówka. Nie chciał żadnych godności. Zrzekł się nawet emerytury należnej mu jako byłemu Naczelnikowi Państwa. Ze skromnego dworku „Milusin”, gdzie zamieszkał, wybudowanego ze składek legionistów, bacznie obserwował jednak co się dzieje w kraju. Wódz, który poprowadził Polaków do niepodległości, nie krył rozczarowania stanem państwa. W Polsce wrzało. W Sejmie toczyły się nieustanne targi o ministerialne stołki. Padały i powstawały kolejne rządy. Robotnicy strajkowali, a w wojsku narastał ferment. Tymczasem nad krajem zaczynały zbierać się czarne chmury. Międzynarodowy układ zawarty w 1925 r. w szwajcarskim Locarno nie gwarantował Polsce nienaruszalności zachodniej granicy. Rok później Niemcy zawarły pakt o przyjaźni z sowiecką Rosją. Nasi wrogowie znów się sprzysięgali, a w Polsce panował bałagan. Piłsudski z coraz większą niechęcią patrzył na skłócony parlament i rządowe przepychanki. Narastający konflikt obozu marszałka z rządami prawicy i parlamentem skończył się w 1926 r. przewrotem majowym. Staję do walki z głównym złem państwa: panowaniem rozwydrzonych partii i stronnictw nad Polską — tłumaczyl Piłsudski. I zbrojnie przejął władzę. W 1930 r. Sejm został rozwiązany, a kilkunastu byłych parlamentarzystów, Wincentego Witosa, osadzono w twierdzy brzeskiej. Piłsudski twardo obchodził się z ludźmi, o których sądził, że szkodzą państwu. Stosował siłę i nie przebierał w słowach. Jego dosadne określenia przeszły do legendy. Wam kury szczać prowadzać, a nie politykę robić — rugał podwładnych za utworzenie, jego zdaniem zbyt lewicowego, rządu Ignacego Daszyńskiego. Wiecznie skłócony i targujący się o ministerialne teki Sejm wyzywał od ladacznic, a posłów porównywał do małp i „istot zafajdanych”. Nie oszczędzał Konstytucji Marcowej z 1921 r., w której widział przyczynę anarchii w polityce. Ochrzcił ją mianem „konstytuty”. Wymyśliłem to słowo, bo ono najbliższe jest do prostituty. Pierdel, serdel, burdel — rzucał pod adresem państwa pogrążonego w chaosie. W ferworze sporu o nadzór nad armią, miał powiedzieć do gen. Stanisława Szeptyckiego, szefa resortu spraw wojskowych: Pan jesteś jak kurwa, co każdemu dupy daje. Generał wysłał sekundantów do Piłsudskiego, którzy zostali odprawieni z kwitkiem. Usłyszeli, że wódz nie bije się ze swymi generałami. Miał niespełna 68 lat, gdy powaliła go śmiertelna choroba. 12 maja 1935 r. po raz ostatni zabiło serce Józefa Piłsudskiego. Ten dzień odebrał Polakom jedną z największych postaci w naszych dziejach. Odszedł narodowy przywódca, któremu zawdzięczamy odzyskanie niepodległości po wieku zaborów. Człowiek wybitny i barwny. Żołnierz, dowódca, mąż stanu. A zarazem polityk nie przebierający w słowach i siłą zwalczający przeciwników. Całe życie poświęcił Polsce. I na zawsze pozostał w pamięci rodaków. Opłakiwała go cała Polska, a pogrzeb stał się narodową manifestacją wdzięczności dla marszałka. Pamiętajmy o Marszałku Niepodległości! Publikacja dostępna na stronie: "Super Express": - Panie Marszałku! Czemu zawdzięczamy tę niespodziewaną wizytę? I czemuż z taką srogą miną Pan Marszałek ku nam spogląda? Józef Piłsudski: - Gdy dookoła nas wre wszędzie kłótnia i zawiść partyjna, gdy dygoce i rozpala się niechęć dzielnicowa, trudno, by żołnierz był spokojny. - To prawda, Panie Marszałku, Polacy wciąż skaczą sobie do gardeł. Ale ostatni rok był trudny. Kryzys, tragiczne klęski, katastrofy. - Z szanowania wzajemnego wypływa moc wielka w chwilach trudnych. - Zawiedliśmy Pana, Panie Marszałku? - Naród wspaniały, tylko ludzie k...wy. Patrz też: Prof. Antoni Dudek: Piłsudski, tak jak Kaczyński, budził emocje - Co najbardziej się Panu Marszałkowi nie podoba w tej Polsce, którą Pan Marszałek widzi z okien naszej redakcji? - Myślałem, że wraz z odrodzeniem Polski materialnym i duchowym, Polska odradzać się zacznie, że wyzbywać się zacznie tchórzostwa i wyzwalać się zacznie od pracy agentur, że przestanie pracę dla obcych uważać za najrozumniejszą pracę dla Polski. - Co źle robimy? - Podczas kryzysów, powtarzam, strzeżcie się agentur. Idźcie swoją drogą, służąc jedynie Polsce, miłując tylko Polskę i nienawidząc tych, co służą obcym. - Naród ufa wytycznym Pańskiego Ducha, Panie Marszałku. Ale co Pan powie naszej klasie politycznej? - ... - Panie Marszałku, dlaczego Pan się tak zasępił i milczy? Nie ma Pan im nic do powiedzenia? - Wam kury szczać prowadzać, a nie politykę robić. Przeczytaj koniecznie: Jadwiga Jagoda Piłsudska oddała hołd swojemu ojcu - Panie Marszałku! Pan Marszałek mówi to o ludziach, którzy nie podczas nocnych rozmów Polaków, lecz publicznie deliberują o Ojczyźnie. - Publiczne szmaty. - Nie podoba się Panu Marszałkowi współczesny Sejm? - Pierdel, serdel, burdel. - Dlaczego aż tak?! - Ryzykanctwa lewicy i prawicy są w równowadze u nas, czego dowodzi ta słaba większość, wskutek której uchwala się ustawy. - Może potrzebujemy więc nowych ludzi i nowej partii. Tylko jaki miałby być jej program? - Najprostszy z możliwych. Bić k...wy i złodziei, mości hrabio. - Jaka to strategia wciąż tych samych ludzi trzyma u władzy? Jak to się więc dzieje, Panie Marszałku, że wciąż wierzymy w toczone gościńcem obietnic okrągłe słowa - a tak puste w środku? - Pamiętaj, że wartość ma nie to, co ty mówisz, ale to, jak się to odbija w mózgu słuchającego. - No tak, czyli PR. A jak Pan Marszałek ocenia szansę zmian tego, co złe jest w naszej Ojczyźnie? - Polityka nie jest matematyką. Obliczyć i przewidzieć wszystkiego niepodobna. Ale dopóki społeczeństwo jest bierne, spodziewa się wszystkiego od wypadków, od innych, tylko nie od siebie - nic nie nastąpi. - Panie Marszałku, nie oszukujmy się jednak - w odróżnieniu od tych pokoleń Polaków, które już odeszły w zaświaty, obecne pokolenie cieszy się przynajmniej krajem o zabezpieczonych granicach i dobrych perspektywach rozwoju w ramach Europy zjednoczonej w Unię. - Być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo, zwyciężyć i spocząć na laurach to klęska. - Ale mamy przynajmniej ten komfort, że związaliśmy się trwale z Zachodem. W potrzebie nas nie zostawią! - Zachód jest parszywieńki. - Panie Marszałku, a jak mamy ważyć racje w naszym dzisiejszym geopolitycznym położeniu, gdy więcej mamy przyjaciół niż wrogów i gdy z innymi narodami budujemy wspólnotę narodów? - Racja jest jak dupa, każdy ma swoją. - Nie jesteśmy potęgą. Porządek wymaga tego, żeby znać swoje miejsce w szeregu. - Pokora i uległość tylko do wzmocnienia i utrwalenia niewoli prowadzi. - Pan Marszałek przybył do nas z przeszłości. Nie chcę być niegrzeczny, ale czy ona współczesnym jest do czegokolwiek potrzebna? - Kto nie szanuje i nie ceni swojej przeszłości, ten nie jest godzien szacunku, teraźniejszości ani prawa do przyszłości. - Pamięć o tym, co było, ma stanowić o tym, co jest? - Naród, który traci pamięć, przestaje być Narodem - staje się jedynie zbiorem ludzi, czasowo zajmujących dane terytorium. Niezależnie od oceny działań Piłsudskiego, szczególnie po 1926 r. kiedy dokonał przewrotu majowego, należy uznać jego cechy osobowości jako wyjątkowe. Udało mu się zorganizować organizację podziemną jednoczącą działaczy trzech zaborów, kierował odbudową państwa polskiego, przeprowadził konieczne reformy i odparł atak olbrzymiej Armii Czerwonej ratując byt nie tylko Polski, ale i Europy. Świetnie wykształcony samouk, oczytany miłośnik poezji, dawał wyraz swym umiejętnościom przy licznych występach publicznych. Do pamięci przeszły nie tylko błyskotliwe bon moty, ale i dłuższe wypowiedzi. Oto subiektywny wybór zdaniem redakcji najciekawszych: "Wytworzyłem całe mnóstwo pięknych słówek i określeń, które po mojej śmierci zostaną, a które naród polski stawiają w rzędzie idiotów."przemówienie na zjeździe legionistów w Kaliszu, 7 sierpnia 1927 "Z daleka bolszewizm przedstawia dla biednych i uciśnionych nadzieję lepszego jutra, (…) z bliska jednak okazuje się zaprzeczeniem idei socjalistycznej." w wywiadzie dla dziennika „Journal de Genève”, opubl. 31 maja 1919. "Wy tej Polski nie utrzymacie. Ta burza, która nadciąga, jest zbyt wielka. Obecna Polska zdolna jest do życia tylko w jakimś wyjątkowym, złotym okresie dziejów (…) ja przegrałem swoje życie. Nie udało mi się powołać do życia dużego związku federacyjnego, z którym świat musiałby się liczyć."w 1925 w rozmowie z płk. Januszem Głuchowskim. "Wiem, że wielu Polaków nie podziela mego zdania. Przypisują oni „niedomogowi mózgu i serca” niechęć niektórych naszych sąsiadów do zostania Polakami. (…) Takim językiem przemawiali Rosjanie i Niemcy. Oni również przypisywali owemu niedomogowi mózgu i serca wstręt Polaków do Rosji lub Niemiec. (…) Wola krajów przez nas okupowanych, jest dla mnie jedynym czynnikiem decydującym. Za nic w świecie nie chciałbym, żeby Polska posiadała wielkie przestrzenie, zamieszkane przez ludność wrogo usposobioną. Historia dowiodła nam, że na długą metę te niejednolite skupienia ludności są niebezpieczne. (…) Przyniesienie wolności ludom z nami sąsiadującymi będzie chlubą mego życia, jako męża stanu i żołnierza. Znam więzy historyczne, które je z nami łączą, wiem, że więzy te zacieśniały się nieraz po rozbiorze Polski. Oswabadzając tych uciśnionych, chcę tym samym zatrzeć ostatnie ślady rozbioru. Przywiązać ich do Polski przemocą – nigdy w życiu! Byłoby to odpowiadać nowymi gwałtami na gwałty popełnione w przeszłości."w wywiadzie dla „Echo de Paris” o swojej polityce w stosunku do Litwy, połowa lutego 1920. „Panie Prezydencie Rzeczypospolitej!Czuję się niezwykle szczęśliwym, że pierwszy w Polsce mam wysoki zaszczyt podejmowania w moim jeszcze domu i w otoczeniu mojej rodziny pierwszego obywatela Rzeczypospolitej Prezydencie, jako jedyny oficer polski służby czynnej, który dotąd nigdy przed nikim nie stawał na baczność, staję oto na baczność przed Polską, którą Ty reprezentujesz, wznosząc toast: Pierwszy Prezydent Rzeczypospolitej niech żyje!.”toast Piłsudskiego na cześć Narutowicza zamieszczony w Monitorze Polskim z 15 grudnia 1922 r. "Ja was przepraszam, panowie. Ja was bardzo przepraszam, tak nie miało być."do ukraińskich oficerów po traktacie ryskim (1921). "Bramy przepastne śmierci dla niektórych ludzi nie istnieją. Świadczą o prawdzie wielkości takiej, że prawa wielkości są inne, niż prawa małości. (…) W imieniu Rządu Rzeczypospolitej polecam panom odnieść trumnę Juliusza Słowackiego do krypty królewskiej, bo królom był równy."przemówienie podczas ceremonii złożenia trumny z prochami Słowackiego na Wawelu "Był cień, który biegł koło mnie – to wyprzedzał mnie, to zostawał w tyle. Cieniów takich było mnóstwo, cienie te otaczały mnie zawsze, cienie nieodstępne, chodzące krok w krok, śledzące mnie i przedrzeźniające. Czy na polu bitew, czy w spokojnej pracy w Belwederze, czy w pieszczotach dziecka – cień ten nieodstępny koło mnie ścigał mnie i prześladował. Zapluty, potworny karzeł na krzywych nóżkach, wypluwający swą brudną duszę, opluwający mnie zewsząd, nieszczędzący mi niczego, co szczędzić trzeba – rodziny, stosunków, bliskich mi ludzi, śledzący moje kroki, robiący małpie grymasy, przekształcający każdą myśl odwrotnie; ten potworny karzeł pełzał za mną jak nieodłączny druh, ubrany w chorągiewki różnych typów i kolorów – to obcego, to swego państwa, krzyczący frazesy, wykrzywiający potworną gębę, wymyślający jakieś niesłychane historie; ten karzeł był moim nieodstępnym druhem, nieodstępnym towarzyszem doli i niedoli, szczęścia i nie-szczęścia, zwycięstwa i klęski. (…) Ta szajka, ta banda, która czepiała się mego honoru, tu zechciała szukać krwi. Prezydent nasz zamordowany został po burdach ulicznych obniżających wartości pracy reprezentacyjnej, przez tych samych ludzi, którzy ongiś w stosunku do pierwszego reprezentanta, wolnym aktem wybranego, tyle brudu, tyle potwornej, niskiej nienawiści wykazali. Teraz spełnili zbrodnię." Nie szablą, lecz piórem. Batalie publicystyczne II Rzeczypospolitej, red. Daria Nałęcz, wyd. IBL PAN, Warszawa 1993 "Jednym z przekleństw naszego życia, jednym z przekleństw naszego budownictwa państwowego jest to, żeśmy się podzielili na kilka rodzajów Polaków, że mówimy jednym polskim językiem, a inaczej nawet słowa polskie rozumiemy, żeśmy wychowali wśród siebie Polaków różnych gatunków, Polaków z trudnością się porozumiewających, Polaków tak przyzwyczajonych do życia według obcych szablonów, według obcych narzuconych sposobów życia i metod postępowania, żeśmy prawie za swoje je uznali, że wyrzec się ich z trudnością możemy. (…) czeka nas pod tym względem wielki wysiłek, na który my wszyscy, nowoczesne pokolenie, zdobyć się musimy, jeżeli chcemy zabezpieczyć następnym pokoleniom łatwe życie, jeżeli chcemy obrócić tak daleko koło historii, aby wielka Rzeczpospolita Polska była największą potęga nie tylko wojenną, lecz także kulturalną na całym wschodzie."przemówienie na obiedzie w Lublinie, 11 stycznia 1920. "Wam kury szczać prowadzić, a nie politykę robić."Opis: 11 listopada 1918, po przyjeździe z Magdeburga do Warszawy do współpracowników z rządu Ignacego Daszyńskiego powołanego kilka dni wcześniej. "Kto nie był socjalistą za młodu, ten na starość będzie skurwysynem. "Andrzej Garlicki Józef Piłsudski 1867–1935, Kraków 2008. Dwudziestolecie międzywojenne Kategoria: Dwudziestolecie międzywojenne Data publikacji: Józef Piłsudski słynął z ciętego języka. „Wam kury szczać prowadzać, nie politykę robić” to tylko najsłynniejszy z jego bon motów. Tym razem jednak przesadził. Tekst, który wyszedł spod jego ręki, mógł go na zawsze skompromitować w oczach podwładnych i towarzyszy broni. Prezydent Wojciechowski odruchowo podkręcał swoje obfite wąsy i gładził siwą kozią bródkę. Zarost głowy Państwa do dziś kojarzy się wielu z wizerunkiem korsarza, odważnie stawiającego czoła przeciwnym wiatrom. Korsarska fantazja bardzo by mu się teraz przydała. Wojciechowski wiedział już bowiem, że na horyzoncie zbiera się burza. Nie chodziło tylko o paskudną pogodę za oknem. Było – co prawda – dość ciepło, temperatura przekroczyła 20 stopni, ale niebo kompletnie zasnuwały chmury, a przelotne opady nie pozwalały na swobodne spacery. Nic dziwnego, że warszawiacy tłumnie stawili się w kinach i teatrach zgromadzonych wzdłuż Nowego Światu, szczególnie, że właśnie grano świetną komedię z udziałem najgłośniejszych komików epoki Pata i Patachona pod tytułem „On, Ona i Hamlet”. Był 11 czerwca 1923 roku i można byłoby oczekiwać lepszej aury. Prezydent Stanisław Wojciechowski miał niepospolity zarost (źródło: domena publiczna). Mimo deszczów atmosfera w stolicy była jednak gorąca. Oczywiście, ta polityczna. Dwa tygodnie wcześniej powołano drugi rząd Witosa. Prawdziwą bombę odpalił jednak zalewie dwa dni po jego zaprzysiężeniu Marszałek Piłsudski, rezygnując ze stanowiska Szefa Sztabu Generalnego. Nie dało się tego posunięcia odczytywać inaczej, niż jako polityczną demonstrację. Wojciechowski zawdzięczał karierę Piłsudskiemu, ale ich drogi właśnie się rozchodziły. Nie wiedział jeszcze, że za niecałe trzy lata ponownie przetną się na Moście Poniatowskiego w decydującym dniu zamachu majowego. Tylko dla jego oczu Co dalej? – musiało przemykać przez głowę prezydenta. Kto zastąpi Piłsudskiego na stanowisku? Czy ktoś w ogóle jest w stanie go zastąpić? Co do jednego nie było wątpliwości – polem bitwy w najbliższych miesiącach będzie wojsko. Ten, kto wygra walkę o wpływy w armii, będzie rządził Polską. Nic dziwnego, że koperta z nabazgranym przez Marszałka napisem: „Otworzyć kopertę ma prawo w razie mojej śmierci lub usunięcia się ze stanowiska tylko przewodniczący Ścisłej Rady Wojennej, jako generał mający dowodzić wojną, albo prezydent Rzeczypospolitej.” Co było w środku? Wojciechowski wiedział, że zawartość koperty powstała w bardzo trudnym okresie dla młodego Państwa (zaraz po zamordowaniu Prezydenta Narutowicza), jak i dla samego Piłsudskiego. Prezydent spojrzał w oczy Komendanta, który lekko skinął głową. Otworzył kopertę i zaczął czytać: Po śmierci prezydenta Narutowicza zdecydowałem zostawić na wypadek śmierci albo usunięcia się mego ze stanowiska moje kwalifikacje generałów Wojska Polskiego napisane szczerze i bez ogródek… Błysk w oku prezydenta Wojciechowskiego świadczył, że szybko złapał słowo-klucz. Wiedział już, z czym ma do czynienia – ze śmiertelnym wrogiem każdego polityka. Szczerością. Zobacz również:Ten legionista bestialsko zabił trzy osoby. Dlaczego Piłsudski go ułaskawił?Niezniszczalny. Facet, którego NAPRAWDĘ nic nie mogło zatrzymaćIlu Polaków zginęło w czasie I wojny światowej? Opinie zupełnie niepolityczne Marszałek słuchał spisanych przez siebie pół roku wcześniej słów: „..Generał Haller Józef. Straci powagę u podwładnych w bardzo szybkim tempie z powodu swoistej demagogii i szukania za wszelką cenę popularności zaczynając od podoficera, kończąc na swoim ordynansie. Gadatliwy bez miary i końca. Żadna tajemnica nie jest pewna w jego ręku.” Zmarszczył brwi patrząc na prezydenta, którego oczy szybko przebiegały kolejne linijki tekstu: Generał Rozwadowski Tadeusz. Zdolna i szybko orientująca się głowa. Żadnych zdolności organizacyjnych i administracyjnych. Przypominałby mocno znaną historyczną postać Prądzyńskiego, robiącego na poczekaniu kilka planów jeden za drugim, nie mając żadnej mocy charakteru, by którykolwiek konsekwentnie przeprowadzać. W personaliach dowodzenia błądzi jak małe dziecko w lesie. Generał Szeptycki Stanisław. Przy każdym niepowodzeniu zwala zawsze winę na podwładnych i przełożonych. Do dowodzenia najwyższego nie nadaje się z powodu braku charakteru. Na szefa Sztabu Naczelnego Wodza nie nadaje się, nawet osobistemu nieprzyjacielowi jego bym nie doradzał. Zdaniem Piłsudskiego generał Józef Haller przesadnie gonił za popularnością (źródło: domena publiczna). Tylko od czasu do czasu pojawiało się dobre słowo: Generał Haller Stanisław. Na dowódcę armii zdatny, nie ma kaprysów co do otoczenia i sam sobie da radę w każdym sztabie. Jako szef Sztabu Wodza Naczelnego jest bardzo dobrym i lojalnym pracownikiem. Nietypowa jest opinia Marszałka o Leonardzie Skierskim – Piłsudski był ewidentnie pod wpływem jego uroku osobistego. „Siła charakteru i wola wystarczy zawsze na wytrwanie w każdym położeniu, spełniając przy tym obowiązki dowodzenia wedle sił i możliwości”. Ale większość notatek przepełniona jest jednak zdaniami typu: „Zdatny jedynie do wyrzucenia z wojska”. Albo „Cieszyłbym się, gdyby go w armii polskiej nie było”. „Zdaniem moim niezdatny do niczego: ani na froncie, ani na tyłach”. Ciepłe słowa… o zajadłych wrogach Piłsudski z jednej strony wylewał jad, z drugiej jednak był zdolny docenić ludzi, których powszechnie uważano za jego politycznych przeciwników. O Władysławie Sikorskim: „Inteligentny, żywy umysł, lekki charakter obok wielkich ambicji. Nadzwyczajnie łatwy w obcowaniu z ludźmi, których umiejętnie i celowo zużytkowuje. Nadaje się także jako szef sztabu przy Naczelnym Wodzu.” W beczce miodu była też łyżka dziegciu: „Łatwy do prywaty i do zwalania winy i odpowiedzialności z siebie na innych”. Sikorski nie był kandydatem Marszałka na Naczelnego Wodza, ale jego charakterystyka i tak jest jedną z najbardziej pochlebnych w całym zestawie. Jeszcze przychylniej komendant myślał o Kazimierzu Sosnkowskim: Człowiek o niezmiennych zdolnościach do pracy bez zmęczenia fizycznego. Kandydat mój na komendanta armii. Braki pod względem operacyjnym opanuje szybko. Dotychczasowa jego praca przyzwyczaiła go do mierzenia sił państwa w najrozmaitszych wysiłkach i do oceniania zjawisk o charakterze nie ściśle militarnym; pod tym względem rzadki wyjątek wśród generałów polskich. Kandydat na stanowiska szefa sztabu Naczelnego Wodza. Przy bardzo wielkiej poprzedniej pracy pod względem operacyjnym jeden z moich kandydatów na Naczelnego Wodza. Zarówno Sikorski, jak i Sosnkowski pełnili funkcje Naczelnego Wodza w sytuacji prowadzenia walki z uchodźstwa. Opinia o trzecim z Naczelnych Wodzów – Edwardzie Rydzu-Śmigłym, jedynym, który prowadził wojnę w pełnej skali – także jest pochlebna: Silny charakter żołnierza, mocna wola i spokojny, równy, opanowany charakter. Pod względem mocy charakteru stoi najwyżej spośród generałów polskich. Śmiałe koncepcje go nie przerażają, niepowodzenia nie Prorocze słowa? Śmigły-Rydz był oczywiście jednym z kandydatów Piłsudskiego na Naczelnego Wodza. Proroczo brzmią jednak dwa zastrzeżenia, jakie poczynił: „Nie dałby sobie rady w obecnym czasie z rozkapryszonymi i przerośniętymi ambicjami generałów, nie jestem pewien jego zdolności operacyjnych w zakresie prac Naczelnego Wodza i umiejętności mierzenia sił nie czysto wojskowych, lecz całego państwa swego i nieprzyjacielskiego”. Oba te komentarze niestety potwierdziły się w fatalnie zaplanowanej i prowadzonej wojnie obronnej 1939 roku. publiczna Józef Piłsudski odchodząc z polityki wygłosił słynne przemówienie podczas bankietu w sali Malinowej hotelu Bristol, 3 lipca 1923 (źródło: domena publiczna). Piłsudski zapewne nie wycofałby się z żadnego słowa, które zapisał w swoich charakterystykach. Ale czy 11 czerwca 1923 roku w gabinecie Wojciechowskiego był jeszcze zaprzysiężonym żołnierzem młodego Państwa, czy może gdy patrzył na prezydenta już rozbrzmiewały mu w głowie myśli, które wypowie dopiero w początkach lipca, gdy zrezygnuje ze wszystkich pełnionych funkcji wojskowych? Żołnierz powołany bywa do ciężkich obowiązków, nieraz sprzecznych ze swoim sumieniem, ze swoją myślą, z drogimi uczuciami. Gdym sobie pomyślał na chwilę, że ja tych panów, jako żołnierz, bronić będę – zawahałem się w swoim sumieniu. A gdym się raz zawahał, zdecydowałem, że żołnierzem być nie mogę. Bez wątpienia Piłsudski zdawał sobie sprawę, że nie odchodzi na spokojną emeryturę. Wiedział, że jeśli zamierza kiedykolwiek powrócić na scenę polityczną, musi mieć za sobą armię. Służyć miał temu konsekwentnie budowany i kultywowany kult Komendanta oraz rozwijanie więzi weteranów (szczególnie legionowych) i żołnierzy służby czynnej. Gdyby jednak udało się zwrócić przeciwko niemu generalicję, te wysiłki mogłyby pójść na marne. Szczególnie przydatna tak sformułowanemu politycznemu działaniu byłaby lista generałów brygady, których Piłsudski podzielił na trzy grupy: do pierwszej najliczniejszej zaliczył oficerów „przeciętnej zupełnie miary”, do drugiej zaliczył oficerów „na których chce zwrócić uwagę”, a do trzeciej… „zawalidrogi”. Generałowie z grupy trzeciej zrobiliby wszystko, żeby nie dopuścić do władzy Piłsudskiego wiedząc, że to automatycznie oznacza koniec ich kariery. Zręczny i przeciwny Piłsudskiemu polityk umiałby też pewnie przeciągnąć na swoją stronę i tych z pierwszej grupy. W praktyce, na 46 kartach Piłsudski wystawił wojsku, a generałom szczególnie, miażdżącą opinię. Wrogowie Marszałka zacieraliby ręce na myśl o takiej politycznej broni. Atomowa broń lat dwudziestych O tym, że takie myśli mogły mu przyjść do głowy świadczy choćby fakt, że zmienił polecenie na kopercie, dodając zapis, że otworzyć kopertę można „za każdorazową zgodą marszałka J. Piłsudskiego”. Wojciechowski koperty nie otwarł. Nie zagrał brudną kartą przeciwko dawnemu politycznemu sojusznikowi. Zachował się przyzwoicie, ale czy mądrze? Czy Piłsudskiego należało zniszczyć, by uniknąć jego dyktatury? I czy Wojciechowski żałował swojej decyzji, gdy na Moście Poniatowskiego Marszałek praktycznie zmusił go do rezygnacji? Sam Piłsudski spodziewał się najgorszego: „«Honor i Ojczyzna». Szukasz honoru? Znajdziesz twego następcę także w błocie, w błocie rodzimym! Błotem został napojony. Taki jest los naczelnych wodzów Polski bez honoru. Polski, której serce drgać nie umie. Panowie, ten symbol naczelnych wodzów Polski, z konieczności ginących w błocie, jest historią Polski dotychczasowej. Gdy patrzę na ten pomnik mówię: I ja idę do błota”. Bibliografia: Mieczysław Cieplewicz, Generałowie Polscy w Opinii J. Piłsudskiego, „Wojskowy Przegląd Historyczny”, styczeń-marzec 1966, nr 1 (37), s. 316-337. Piłsudski do czytania, pod red. Z. Najdera i R. Kuźniara, Kraków 2016. Zobacz również Dwudziestolecie międzywojenne Ilu Polaków zginęło w czasie I wojny światowej? Nie było masowych bombardowań, komór gazowych, cywili nie rozstrzeliwano na ulicach z broni maszynowej. Mimo to, po Wielkiej Wojnie na terenach polskich nie doliczono się aż czterech... 13 sierpnia 2016 | Autorzy: Mateusz Drożdż

piłsudski wam kury szczać prowadzać